Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (2) Το αμάρτημα της μητρός μου

α. Αντιστοιχίστε τις δύο στήλες :

1. χώρος έξω                                                 α. αποστασιοποίηση του αφηγητή 
2. χώρος μέσα                                               β. προσπάθεια λύτρωσης
3. ανακάλεμα της ψυχής του πατέρα             γ. απεγνωσμένη προσπάθεια διάσωσης
4. μαγγανείες και δεισιδαιμονίες                   δ. σωτηρία, διαφυγη
5. υιοθεσία κοριτσιών                                   ε. τραγικά γεγονότα, πρόκληση φόβου
6. το επεισόδιο στο ποτάμι                            στ. αποκατάσταση σχέσεων



β. Συμπληρώστε τις φράσεις

1. Εντοπίζεται διαφορά στην οπτική γωνία του...........................και του...............
2. Η μητέρα αποκαλύπτει για τον αφηγητή..............................................................
3. Η ιδιοτυπία της γλώσσας του Βιζυηνού αποτελεί δείκτη......................................
4. Ο αφηγητής απέχει τόσο από τον αφηγητή - ................ όσο και από τον αφηγητή - .................................
5. Η ειρωνεία του Βιζυηνού είναι .............................................................................
6. Το αφήγημα τελειώνει με ....................................................................................

ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (1)

1. Εντοπίστε 5 χαρακτηριστικά της διηγηματογραφίας του Βιζυηνού και τεκμηριώστε τα με αναφορές στο κείμενο.

2. Διαμορφώστε το χρονολογικό άξονα της ιστορίας συμπλέκοντάς τον με τον άξονα της αφήγησης, ώστε να διαφανεί η ενδιαφέρουσα διαπλοκή του χρόνου της ιστορίας και του χρόνου της αφήγησης.

3. Η μητέρα αποτελεί τραγικό πρόσωπο. Εντοπίστε τα γεγονότα, τις καταστάσεις, τις σκέψεις, πράξεις και διαψεύσεις της μητέρας, τις αντιδράσεις των άλλων που οδηγούν σε αυτή τη διαπίστωση αιτιολογώντας την άποψή σας.

4. Να εντοπίσετε και επισημάνετε το ρόλο των αναχρονιών στην εξέλιξη της υπόθεσης.

5. Κατά τον Κ. Παλαμά το διήγημά του αποτελεί "είδος τι οικογενειακών απομνημονευμάτων" . Τεκμηριώστε την άποψη με αποσπάσματα από το διήγημα.

6. Ο Π. Μουλλάς χαρακτήρισε το αφήγημα "οικογενειακόν μυθιστόρημα των νευρωτικών". Ερμηνεύστε τεκμηριωμένα αυτή τη θέση.

7. Σκιαγραφήστε την προσωπικότητα του Γιωργή.

8.  Σκιαγραφήστε την προσωπικότητα της μητέρας.

Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 2011

Τεχνική

  Η πλοκή του έργου βασίζεται στη δομή : αίνιγμα - λύση και ακολουθεί το σχήμα : αρχική κατάσταση - ανατροπή με περιπέτεια - νέα κατάσταση . Η αφηγηματική προοπτική είναι περίπλοκη και εσωτερικότερη. Προκαλούνται ανατροπές και μυστήριο (suspens).
  Έχουμε δυαδική αφηγηματική δομή, που δίνει και δυο δυνατότητες: οπτική γωνία του αφηγητή και οπτική γωνία της μητέρας. Η οπτική γωνία της μητέρας παραμένει σταθερή και αποκαλύπτει όσα τυχόν επιχειρεί να συγκαλύψει ο αφηγητής για τον  εαυτό του. Αντίθετα, η οπτική γωνία του αφηγητή είναι μεταβλητή, ματιά παιδιού - ματιά ώριμου ενήλικα, και μεταβάλλεται όταν αντιλαμβάνεται τα γεγονότα και τα  αίτια της στάσης της μητέρας. Συμμεριζόμαστε τις ανησυχίες και τους φόβους της παιδικής συνείδησης. Υπάρχει διάσταση ανάμεσα στον ώριμο αφηγητή και το παιδί - αφηγητή. Ο αφηγητής απέχει εξίσου από τον αφηγητή παντογνώστη και τον αφηγητή πρωταγωνιστή και αυτό προκαλεί μυστήριο, επίσης. Ο αφηγητής καλύπτεται πίσω από το πρώτο πληθυντικό και ταυτόχρονα αποκαλύπτει έμμεσα όσα δεν θέλει να ομολογήσει. Ο αφηγητής αλλάζει στην εγκιβωτισμένη αφήγηση του αμαρτήματος. Ο αφηγητής είναι πλέον η ίδια η μητέρα,έχουμε πρωτοπρόσωπη αφήγηση και αποκάλυψη του μυστηρίου.  
  Με τις προλήψεις και αναλήψεις σπάει η ευθύγραμμη αφήγηση και ο χρόνος δεν είναι γραμμικός. Ο αφηγηματικός χρόνος δεν ταυτίζεται με τον χρόνο της ιστορίας.
  Ρόλος των περιγραφών: δεν αποτελούν παρέμβλητα σώματα ξένα ούτε διακοσμητικές παρενθέσεις αλλά είναι οργανικά μέρη, τα οποία: 
  1.  συμπληρώνουν κενά
  2. δημιουργούν αντιθέσεις
  3. εντείνουν δραματικές καταστάσεις
  4. μειώνουν την ένταση
  5. στήνουν γέφυρες ανάμεσα στους ανθρώπους  

Βιζυηνός

Θεωρείται ο εισηγητής της διηγηματογραφίας στην Ελλάδα. Μετά από μια περιπετειώδη ζωή και έναν ανεκπλήρωτο έρωτα πεθαίνει στο φρενοκομείο



Το αυτοβιογραφικό στοιχείο στο Βιζυηνό

    Έβαλε στο έργο του μέρος από αυτό που ονομάζουμε μύθους της ζωής του. Έως τότε στην ελληνική πεζογραφία λάνθαναν ή περιστασιακά έκαναν την εμφάνισή τους. Τους μετέτρεψε σε μοτίβα πάνω στα οποία βασίστηκε και αναπτύχθηκε η μυθοπλασία του. Λαϊκές παραδόσεις και προσωπικές αναμνήσεις αποτελούν τους δύο πόλους έλξης και δημιουργικούς πυρήνες της τέχνης του. Η καταφυγή στο αυτοβιογραφικό στοιχείο πιθανόν ερμηνεύεται ως:
  1. υπερβολική, κατάλοιπο της παιδικής ηλικίας, ευαισθησία που τον ωθούσε στην αναζήτηση βοήθειας και παρηγοριάς από τους άλλους
  2. εκδήλωση της προσπάθειάς του να διατηρήσει στοιχεία από τον παρελθόν και να πιστοποιήσει σε αυτά κάποια βασικά στοιχεία της ύπαρξής του
  3. ένδειξη πιθανής ευχαρίστησης να μιλά για τη ζωή του, έστω και αν δεν το δηλώνει άμεσα
  4. ανάγκη να διαθέτει η διήγησή του μια πραγματική διάσταση
  5. οι προσωπικοί του μύθοι αντανακλούν ψυχολογικές συγκρούσεις του συγγραφέα
  6. διαφαίνονται οι ιδανικές και δυνατές λύσεις που θα ήθελε ή που δίνει ο συγγραφέας
  Το Άμαρτημα της Μητρός μου θυμίζει είδος οικογενειακών απομνημονευμάτων στα οποία η αλήθειά τους διαθέτει κάτι το ψηλαφητό, το ειλικρινές και συγκινητκό. Μέσα από την ανάμνηση καταφεύγει σε έναν προσωπικά υπαρκτό κόσμο. Η λογοτεχνία είναι το μέσο υπηρέτησης αυτών των μύθων της ζωής του. Ξεκινά από την ανάμνηση και επεκτείνεται στην περιοχή της επιστήμης αλλά και των παραδόσεων.
   Ωστόσο, σκοπός δεν είναι η αυτοβιογραφία, αλλά η παρουσίαση του ανθρώπινου δράματος με ευαισθησία προσωπική και οικεία.

Πέμπτη 27 Οκτωβρίου 2011

Το Αμάρτημα της μητρός μου -Οι ιστορίες του Βιζυηνού

Οι ιστορίες του Βιζυηνού πλεκόμενες με συγκρούσεις και περιπέτειες λύνονται δραματικά. Είναι δράμα και μάλιστα με κάθαρση. Η διείσδυση στο ψυχικό βάθος των ηρώων συντελεί στην αποκάλυψη ενός ολόκληρου μικρόκοσμου μέσα από τιςε πολλαπλές σχέσεις των ατόμων, που τον αποτελούν. Δεν κάνει απλώς μια διερεύνηση ενός μόνο συγκεκριμένου και περιορισμένου ανθρ΄ψπινου τοπίου. Περνάει από΄το ατομικό στο καθολικό. Σκοπός του δεν είναι η αυτοβιογραφία αλλά τα έργα του δίνουν την εικόνα του ανθρώπινου δράματος και τα πρόσωπά κινούνται και συμπλέκονται με τη δύναμη του μοιρασίου. Έτσι η μητέρα Δεσποινιώ δεν είναι μόνο η δική του μητέρα, αλλά με τη διείσδυση στα μύχια της ψυχής της και την ανάλυση της συμπεριφοράς της ως τις ακρότατες λεπτομέρειες κατορθώνει να την αναγάγει στη βασανισμένη μάνα με τις ενοχές και στην προβολή του δράματός της ως δράμα ανθρώπινο. Ωστόσο, δεν γίνεται μελοδραματικός, αλλά πάντα κρατά το μέτρο ακόμη και στις κορυφώσεις.

Το Αμάρτημα της Μητρός μου - Η γλώσσα του διηγήματος

Η ιδιοτυπία της γλώσσας  στο Βιζυηνό έγκειται στην χρήση δημοτικής, λόγιας και ιδιωματισμών στο διήγημα. Η ιδιότυπη διγλωσσία του Βιζυηνού αποκαλύπτει ένα αφηγηματικό υποκείμενο διαλογικά διαμορφωμένο μέσα από συνύπαρξη ή την αντιπαλότητα διαφορετικών φωνών, χώρων, τρόπων ζωής και αναμνήσεων μορφωμένος και σπουδαγμένος στην Ευρώπη με διάσημους δασκάλους επιλέγει τη λόγια γλώσσα στα αφηγηματικά μέρη, τη δημοτική και τους ιδιωματισμούς στα διαλογικά μέρη και εκεί που μιλούν οι απλοί άνθρωποι της υπαίθρου.Στους διαλόγους αποβάλλεται ο καωσπρεπισμός και πλησιάζει το λόγο της καθημερινότητας. Έτσι η γλώσσα του είναι δείκτης πολιτισμικών και κοινωνικών διαφορών. Αποδεικνύει το ποιος "βλέπει".
Στις αφηγήσεις η γλώσσα του είναι σχετικά θερμή καθαρεύουσα.Υπήρξε ως συγγραφέας επαμφοτερίζων :με το νου και την καρδιά είναι ένας δημοτικιστής, αλλά στην πράξη προτιμά την καθαρεύουσα. Είχε διπλή ιδιότητα:λογοτέχνης και επιστήμονας. Θεωρητικά ήταν υπέρμαχος της δημοτικής, αλλά στην πράξη μετριοπαθής καθαρευουσιάνος.